Để giữ vững và phát huy các tiêu chí về phát triển rừng bền vững tại địa phương, thời gian vừa qua Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Yên Bái đã hoàn thành những nhiệm vụ trọng tâm nhằm phát triển nguồn thu cho hoạt động dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) gắn với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng trên địa bàn tỉnh Yên Bái. 

  Rừng đầu nguồn được bảo vệ, nguồn sinh thủy cho các nhà máy thủy điện và các cơ sở sử dụng nước. Ảnh Tô Xuân Quý 

Đây là nguồn tài chính ổn định, bền vững và sẽ tiếp tục tăng cao do khai thác thêm các dịch vụ môi trường rừng mới, góp phần làm giảm gánh nặng đầu tư ngân sách nhà nước, hỗ trợ kịp thời cho người dân miền núi bảo vệ rừng nâng cao đời sống. Từ năm 2012 đến nay toàn tỉnh đã huy động trên 1.036,297 tỷ đồng phục vụ công tác bảo vệ, phát triển rừng. Để nguồn thu hàng năm được tăng lên, Quỹ BV&PTR tỉnh Yên Bái thường xuyên bám sát kế hoạch, thực hiện nghiêm túc sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Quỹ BV&PTR Việt Nam và cấp trên, vận dụng sáng tạo, linh hoạt nhiều hình thức khác nhau, thường xuyên đôn đốc các cơ sở, dự án nộp tiền kịp thời, đúng quy định, đến nay không có cơ sở nào còn chậm nộp tiền DVMTR. Hầu hết, kết quả huy động các nguồn thu tăng đều qua các năm và vượt kế hoạch đề ra. Cụ thể: năm 2012 là năm bắt đầu thực hiện thu với tổng số tiền là 20,165 tỷ đồng chi trả cho hơn 150 nghìn ha rừng có cung ứng DVMTR thì đến năm 2023 bình quân từ (2019-2023) thu hơn 120 tỷ đồng chi trả cho hơn 210 nghìn ha rừng có cung ứng DVMTR,  Nguồn thu trên được thu bởi 112 cơ sở sử dụng DVMTR: Nội tỉnh 86 cơ sở, Ngoại tỉnh 26 cơ sở.

  Nhà máy thủy điện, đơn vị sử dụng DVMTR. Ảnh Tô Xuân Quý 

Trong năm 2023, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng đã ký mới 21 hợp đồng ủy thác chi trả DVMTR, trong đó: 03 hợp đồng đối với 03 nhà máy thủy điện và 18 hợp đồng đối với 19 cơ sở sản xuất công nghiệp.

  Cơ sở sản xuất công nghiệp, đơn vị sử dụng DVMTR. Ảnh Tô Xuân Quý

 Cơ sở nuôi trồng thủy sản, đơn vị sử dụng DVMTR. Ảnh Tô Xuân Quý

Việc thực hiện tốt chính sách chi trả DVMTR trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã mang lại những kết quả thiết thực, tác động tích cực đến công tác quản lý bảo vệ rừng và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh, huy động được sự tham gia của toàn xã hội vào công tác quản lý bảo vệ rừng, từng bước thực hiện tốt chủ trương xã hội hóa nghề rừng, góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng và trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Trong đó nổi bật nhất đó là: Tạo nguồn lực tài chính bền vững, giảm gánh nặng cho ngân sách Nhà nước; tạo thêm việc làm cho cộng đồng dân cư thôn và người dân, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt là các hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư thôn được Nhà nước giao đất, giao rừng và nhận khoán bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh Yên Bái.

Xác định diện tích rừng tại BQLRPH Trạm Tấu.  Ảnh Tô Xuân Quý

Trong năm 2024, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tiếp tục làm tốt công tác rà soát, xác định lưu vực, ký kết hợp đồng ủy thác chi trả dịch vụ môi trường rừng đối với các đối tượng phải chi trả dịch vụ môi trường rừng nội tỉnh như các cơ sở thủy điện mới đi vào hoạt động, các cơ sở sản xuất công nghiệp, cơ sở nuôi trồng thủy sản để gia tăng nguồn thu tiền DVMTR.

Yên Bái với diện tích rừng gần 433.600 ha, trong đó rừng tự nhiên trên 245.580 ha, rừng trồng trên 188.000 ha, đây sẽ là tiềm năng rất lớn khi tham gia thị trường tín chỉ các-bon. Theo tính toán, tổng lượng CO2 được hấp thụ bởi rừng tự nhiên và rừng trồng của tỉnh Yên Bái ước tính là hơn 4,7 triệu tấn CO2/năm. Giả thiết, toàn bộ lượng các-bon được hấp thụ được bán với giá thấp nhất khoảng 5 USD/tấn CO2 (giá Bộ NN&PTNT ký bán cho Ngân hàng Thế giới hiện đang thực hiện thí điểm tại 6 tỉnh Bắc trung Bộ), giá trị của tín chỉ carbon hàng năm của Yên Bái cũng thu được gần 550 tỷ đồng.

Trong thời gian tới, Yên Bái sẵn sàng tiếp cận với thị trường tín chí các-bon, đề nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định 156 sửa đổi quy định rõ về thực hiện chi trả dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng, giảm phát thải khí nhà kính từ hạn chế mất rừng và suy thoái rừng, quản lý rừng bền vững, tăng trưởng xanh.

Nguồn: Nguyễn Tiến Thành/ Tô Xuân Quý – Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Yên Bái